Op deze plek vertellen we verhalen bij bijzondere collectiestukken.
Regelmatig verschijnen hier nieuwe verhalen.
Tipeltang
Is dit een ingewikkeld stuk gereedschap? Of een martelwerktuig? Het is gelukkig iets leuks, althans, als je van puzzels houdt. De naam is een aanwijzing, want tipelje betekent frunniken, knutselen, friemelen. En frunniken moet je zeker met dit object! En dan is dit nog een eenvoudige variant. Ze zijn er ook met zeven of negen ringen. Om de puzzel op te lossen moet je tientallen handelingen verrichten: alle ringen moeten eraf, en in omgekeerde volgorde weer op de houder. Het is een eeuwenoud spel wat in het oude China werd gespeeld, en in de zeventiende eeuw ook in de Republiek. Nog steeds wordt dit spelletje verkocht, meestal is het dan van hout gemaakt. Alleen geschikt voor de puzzelliefhebber met veel geduld!
Portret van de zonen van de kunstenaar, Haye en Binne, tekenend aan tafel
Dit lijkt een genrestuk, maar eigenlijk zien we hier een intiem portret van de twee kinderen van schilder Willem Bartel van der Kooi. De kinderen tekenen: de appel valt niet ver van de boom. Willem Bartel voedt zijn beide jongens alleen op: zijn vrouw Jetske is in het kraambed van het derde jongetje overleden, net als de baby.
Willem Bartel van der Kooi is zelf als kind bezeten van tekenen. Hij kan van zijn hobby zijn werk maken: hij wordt Lector in de Tekenkunde aan de Franeker universiteit en de succesvolste portretschilder van Friesland. Hij portretteert adel en de high society en zelfs de koning, vaak op groot formaat, maar dit kleine doekje met zijn eigen jongens is door de eenvoud en intimiteit net zo prachtig.
Aquamanile
Aquamaniles zijn typisch voor de middeleeuwen en hebben meestal de vorm van fabeldieren of adellijke verschijningen, zoals draken, leeuwen, paarden of ridders-te-paard. Ze werden door rijke mensen gebruikt om de handen te wassen voor en na de maaltijd (als je niet consequent je eten met een vork naar je mond brengt, moet je naderhand ook je handen wassen…). Priesters gebruikten aquamaniles om de handen te wassen voorafgaand aan het Heilig Avondmaal.
Dit tamelijk vroege exemplaar is sober bewerkt en heeft de meest voorkomende vorm: de leeuw. Als koning van de dieren is de leeuw een symbool voor macht en aanzien.
Portret van Ymck van Paffenrode
Ymck heet eigenlijk Ammerentia, maar die naam is in de loop van de eeuwen in onbruik geraakt. Daarom hebben sommige onderzoekers Ymck voor een jongen aangezien. Dat ze wel degelijk een meisje is kunnen we zien aan de waaier, een echt vrouwelijk attribuut. Haar kostuum is rijk versierd. Op haar rok zien we zelfs tulpen. Dat is interessant, want precies in 1634, het jaar waarin de achtjarige Ymck wordt geportretteerd, begint de populariteit van de tulp aan haar opmars in de Nederlanden, eindigend in een windhandel in tulpenbollen. De tulp duikt op in kunst en kleding. Mogelijk wil de familie Van Paffenrode met deze kostbare kinderkleding laten zien goed op de hoogte te zijn van de laatste modetrends.
