‘Tsjoenders’ en ‘duivelbanners’ zijn mystieke beroepen uit een verzonken verleden, maar ze zijn nog steeds onder ons! Ze noemen zich alleen anders. De lichtgelovigheid van veel mensen, in combinatie met soms wanhoop over lichamelijk mankement, is immers van alle tijden. Zijn de ’tsjoenders’ (Yomanda, dr. Vogel) tegenwoordig veel geringer in aantal, hun schare aanhangers is vele malen groter. Tot een eeuw geleden had elk dorp, zeker in Friesland, wel zijn eigen wonderdokter. Klaas Henstra geeft enkele krasse voorbeelden en verklaart ook de oorzaken van hun succes. Met name de ‘wonderdokterende’ doperse dominee/boeren Wartena springen in het oog. Volkskundige Willem de Blécourt heeft veel onderzoek naar het verschijnsel gedaan en schrijft over wat de kranten er in de periode 1860-1910 over meldden. Hij vertelt ook welke bevolkingsgroepen bevattelijk waren.
Kerst Huisman hat Laurens ten Cate lang fan tichteby meimakke en beskriuwt bysûnderheden fan syn bytiden spjalte persoanlikheid. En dan is der noch it lytse Kromwâl, foar tal fan minsken yn de 16de en 17de iuw it sintrum fan de wrâld. Hjir spylje menisten oars ek in opfallende rol, sa skriuwt Hans Koppen.
Yn Parys is technysk ûndersyk dien nei 'ús' fibula fan Winaam en Nelleke IJssennagger konkludearret hoeden dat Fryslân yn de Iere Midsiuwen diel útmakke fan in grutter wiidweidiger netwurk as we oant no tochten.
Pastoar Jan van der Wal sil letter dit jier in histoaryske reis nei Rome meitsje, yn it ramt fan de Fryske skiednis. Eindoel is de Friezentsjerke.
It sympoasium fan it Frysk Genoatskip liet fûle lûden hearre oer de takomst fan Fryslân. Benammen Geert Mak wie kritysk en rôp op ta folle mear striidberheid. It dosile karakter nekt Fryslân, as we der net omtinke.
Wol striidber, mar de eigen glêzen ynsmitend, wie de Fryske elite begjin 17de iuw. Se fochten foaral ûnder inoar en slaggen der mar net yn, it eigen gewest mei ien krêftige stim sprekke te litten. Leit hjir de kym fan de ûndergong fan Fryslân as gewest fol betsjutting? Hotso Spanninga die der syn promoasje-ûndersyk oer.
