Dat wy al twatûzen jier fan Friezen sprekke, tankje we oan de Romeinske histoarikus Plinius de Aldere. Yn syn Naturalis Historia neamt hy as earste de Frisii en jout in noch altyd ta de ferbylding sprekkende beskriuwing fan har wengebiet. Plinius - boujier 23 nei Kristus - stiet presys twa milennia letter wer yn de belangstelling, ek yn dizze Fryslân.

Minie Baron skriuwt yn de earste bydrage yn de nije rige oer de skiednis fan de Fryske sûnenssoarch oer de lytse kreamkliniken fan fuort nei de Twadde Wrâldoarloch. Dy wiene om mear redenen as allinne it yn goede banen lieden fan de ‘babyboom’.

It betooch fan Hans Mol dêr’t we dit nûmer mei iepenje, is helder. De foarsitter fan de Nederlandse Vereniging voor Landbouwgeschiedenis stelt dat der noed is oer kolleksjes en dat musea en ûndersyk ûnder druk stean. Mol kaarte dit oan by it ôfskied fan direkteur Henk Dijkstra fan it Fries Landbouwmuseum yn desimber 2022 en publisearret syn pleit yn dit nûmer fan Fryslân.

Wike Zijlstra (1893-1964) is altyd sjoen as oanhingsel fan Douwe Kalma, mar op it mêd fan twatalich ûnderwiis yn Fryslân hat se ek har eigen fertsjinsten. ‘Trou yn de striid foar folk en tael’ stiet op har grêfstien yn De Rottefalle. Fêsthâldend en koppich wie se ek en relativearje wie har aard net. Doeke Sijens skreau har portret.

Begjin novimber kaam it ferlossende wurd: de saneamde Richthofenkolleksje heart no ta it Nederlânske Memory of the World Register fan Unesco. In passende status foar de grutste samling midsiuwske hânskriften mei Aldfrysk rjocht, besit fan de provinsje, bewarre yn Tresoar. De tsien boeken, begjin 19de iuw ferwurven troch de Ljouwerter samler Petrus Wierdsma, kamen yn 1858 fia in feiling yn besit fan Karl von Richthofen. Desennialang waarden de hânskriften yn syn Silezyske kastiel bewarre. Doe’t de Richthofens oan de nederklits rekken, woene se de kolleksje ferkeapje. Dizze moanne hûndert jier lyn kamen de topstikken nei in spannende aksje werom yn Fryslân.

Jierren nei't de Republyk yn it Rampjier 1672/73 sawat ten ûnder gie, reizge de eardere tekstylkeapman Andries Schoemaker de teheistere plakken ôf, tekene wat er seach en skreau op wat tsjûgen him noch fertelle koenen.