Beeld ankeiler 4 Aardappelplant
Yn dit nûmer: Fryslân 2024-4

Ierappel ferdûbele Fryske befolking

Hoe kin in út Súd-Amearika kommende knol yn de Lege Lannen yn de achttjinde en njoggentjinde iuw liede ta in enoarme befolkingsgroei? Allinnich al yn Fryslân ferdûbele de befolking yn hast hûndert jier tiid. In hege fiedingswearde, in relatyf grutte opbringst de bunder en in ein oan it tekoart oan iten by strange winters spilen in sterke rol. Oant it misgie mei dyselde ierappel.
Beeld ankeiler 3 Lieftinck
Yn dit nûmer: Fryslân 2024-4

De Fryske konneksjes fan in ‘bek op poaten’

Franciscus Lieftinck (1835-1917) jilde as in redenryk parlemintariër. Yn de Haachske kuiergongen krige er de bynamme ‘bek op poaten’. Syn famylje kaam út Grinslân, hy waard berne yn Drinte en hy ferstoar yn Haarlem. Mar hy wie hast tweintich jier dûmny yn Fryslân en fan 1879 oant 1905 Twadde Keamerlid, út namme fan de distrikten Ljouwert en Frjentsjer. Syn oerpakesizzer publisearre koartlyn Lieftinck syn biografy en giet foar Fryslân yn op dy syn Fryske konneksjes.
Beeld ankeiler 1 Reddingwezen
Yn dit nûmer: Fryslân 2024-4

Twa iuwen rêdingwêzen oan Fryske kusten

De Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij fiert dit jier har twadde iuwfeest. Fryslân dielt folop yn de feestfreugde mei ûnder mear eksposysjes yn it Fries Scheepvaartmuseum, ’t Fiskershúske Moddergat en it Maritiem Centrum Ameland. Fryslân ken no sân rêdingstasjons. Dat wienen oait tsien, mar it begûn mei mar ien. Oer de wurding fan it Fryske rêdingwêzen.
Beeld ankeiler 2 Kikker-rige
Yn dit nûmer: Fryslân 2024-4

De Kikkert-rige: fan rêdingboei oant jiskebak

De sechstiger jierren brochten it Fryske boekefak in soad fernijingen en net foar it earst waarden dy ynearsten sjoen as bedrigingen. Sa ek de pocket en syn gruttere broer de paperback. Dochs waarden dy in pear jier letter omearme as rêdingboei foar it Frysk dat yn in krisissfear wie. Louw Dijkstra beskriuwt yn Fryslân de skiednis fan de Kikkert-rige, basearre op syn tsjokke boek Rijk, maar niet in geld. Vijftig jaar Friese uitgevers 1920-1970 dat yn juny ferskynde.