Geschiedenis werkt door in het heden, dat bewijst dit zomernummer van Fryslân. Neem nu Nederlands-Indië, of Indonesië. De Indiëgangers in de periode 1945-1949 – de pijnlijke overgangsperiode van de ene naam naar de andere – belandden onder het mom van orde- en rechtsherstel in een onversneden koloniale oorlog. Iedereen – zelfs zij die weigerden – is er getraumatiseerd uit teruggekeerd. Dienstplichtige Indiëgangers moeten zich tachtig jaar na dato nog altijd verdedigen voor wat meer dan ooit als oorlogsmisdaden worden beoordeeld. Velen van hen worstelden met trauma’s. Zoals Riemer Riemersma, zo’n beetje de eerste die ze al in 1966 van zich afschreef, al realiseerde niemand zich tot voor kort hoe historisch vroeg hij hiermee was.

Fryslân duikt in de plannen voor een vroegmiddeleeuws Fries museumdorp. Het getij daarvoor is nu gunstig, zo bepleit Han Nijdam, historisch-wetenschappelijk adviseur namens de Fryske Akademy. Het themapark Magna Frisia vertelt het verhaal van vroegmiddeleeuws Frisia, dat volgens Nijdam na decennia afwezigheid op de weg terug is als drager van een hernieuwd cultureel zelfbewustzijn.

Fryslân brengt in deze editie een special van drie artikelen in het kader van 80 jaar bevrijding. Naar aanleiding van de expositie 'Twadde thús' in Tresoar over evacués en hun Friese gastgezinnen tijdens de oorlog, beschrijft hoofdredacteur Herman Broers het bijzondere oorlogsverhaal van zijn eigen moeder, Greetje Huksloot. Die kwam vanuit gebombardeerd Rotterdam naar Ureterp. In tegenstelling tot duizenden anderen is zij de rest van haar leven gebleven en Friezin geworden.

Fryslân brengt in deze editie een portret van de eerste directeur van de Coöperatieve Condensfabriek ‘Friesland’ in Leeuwarden, Sietze Hepkema (1884-1963), dé pionier van de Friese zuivelexport. Hij startte deze door dertig Friese zuivelcorporaties samen opgerichte topcorporatie in 1913, was wel een boerenzoon maar had nog nooit gecondenseerde melk gezien. Dankzij Hepkema, die de CCF 38 jaar leidde, werd de Friese boer van kleinschalig zelfvoorzienend, mondiaal exporterend.

Wat is de leeftijd van een volk, een gemeenschap, een stad? Hoe langer geleden, hoe lastiger te bepalen, want bronnen schieten tekort. Eigenlijk weten we het gewoon niet. Het vieren van de leeftijd van een volk, gemeenschap of stad heeft zelden iets met de geschiedkundig bewijsbare werkelijkheid te maken. Zo toont ons bijvoorbeeld het stadsfeest ‘Froonacker’ bij 750 jaar Franeker in 1949. Waarmee dan wel? Stefan Kortrijk beschrijft het in dit nummer van Fryslân.

Natuurlijk hebben we in het nieuwste nummer aandacht voor de expositie in het Fries Museum Ja, ik wil. 250 jaar trouwjurken, nog te zien tot en met 16 februari. Samensteller van de expositie Eveline Holsappel neemt ons aan de hand door de geschiedenis van met name de Friese trouwjurken.