Een prima aanschaf, zo zagen Rienk Bijma en Johan Jeltema de koop op een veiling van een schouwstuk met een jachtscène. Van een onbekende schilder, zo leek het. Zeker na de restauratie werden ze nieuwsgierig naar de maker. Het bleek Otto de Boer te zijn, een 19de-eeuwse schilder uit Woudsend die vooral vanuit Leeuwarden de kost verdiende met reeksen opdrachten, vooral van katholieke huize.

De Spanjaardslaan en Noordersingel behoren tot de sjiekste straten van Leeuwarden. Ze staan ook wel bekend als de groene longen van de stad. Sinds de 19de eeuw staan hier imposante villa’s van rentenierende boeren als de Wassenaars, Rienksen en Bierma’s, dokterswoningen van geziene medici als Straat, Pasma en Haykens, mooi dicht bij ‘hun’ Diakonessenhuis, en bankdirecteuren als De Hoop Scheffer en De Greve. De villa’s, de parken, de bewoners: deze ‘groene longen’ vertellen de letterlijk rijkere geschiedenis van de stad.

In de streek langs de Schoterlandse Compagnonsvaart, van De Knipe tot Jubbega, hebben zo’n 140 joodse vluchtelingen in onderduik de oorlog overleefd. Het welslagen ervan hing af van de zwijgende steun van de bevolking. Dit ‘Volk zonder uren’ had een anarchistisch-communistische inslag en Hendrik Marcus de Jong was daarvan het boegbeeld. Deze keuterboer werd de legendarische held van de verzetsbeweging. Kerst Huisman beschrijft hoe de streek onder zijn bezielende leiding kon uitgroeien tot de ‘Schoterlandse Jordaan’.

Het Sealterfrysk is een restje Oosterlauwers Fries dat nog mondjesmaat wordt gesproken in Saterland, tussen Papenburg en Friesoythe, opvallend genoeg buiten Oost-Friesland. Dat de taal het tot ver in de 20ste eeuw heeft volgehouden, zal te maken hebben met de afgelegen ligging en dat het een katholieke enclave was. Het besef dat taal erfgoed is en belangrijk voor de identiteit, bestaat ter plaatse nog maar kort. Sinds 2020 heeft de Oldenburgische Landschaft een wetenschappelijk medewerker Sealterfrysk in dienst in de persoon van Henk Wolf. Hij beschrijft voor ons de stand van Sealterlânske zaken.

Dit jaar zijn de Molukkers nogal in het nieuws. Niet altijd even positief, maar daar zijn gegronde historische redenen voor. Naar hier gehaald, afgedankt en in een hoek gegooid, zo voelen Molukkers zich behandeld. Friesland kende drie, later vier Molukse woonoorden, waaronder de Wyldemerk bij Harich. Hier gaan na rumoer elders de moslim-Molukkers wonen, onder bezielende en beminde leiding van Achmed Tan. Jan van Zijverden beschrijft zijn verhaal en pleit voor een canonvenster over nieuwkomers naar Friesland aan de hand van Tan. Nu herinneren in Gaasterland alleen een boom, een vijver en een trafohuisje aan dit bloeiende woonoord. De moskee doet dienst als hobbyschuur in Haskerhorne.

Voor de adel is status een voorname zorg, altijd geweest, met een lang onderbelichte rol van de vrouw. Gedacht wordt meestal aan kunstvoorwerpen zoals schilderijen en zilver, maar van even groot belang was de linnenuitzet van de edele vrouw. Het is een nauwelijks onderzochte blijk van status. Zoals de schrijvers van ons artikel hierover, Sanny de Zoete en Yme Kuiper, het uitdrukken: Hoe welgestelder de ouders, hoe hoger de stapels in haar kabinet.